XVII жарны Алтан унжлагат хэмээх Гал тахиа жилийн шинийн нэгний өглөө мөр гаргах ёсыг тахиа жил, бар сар, тахиа өдөр, луу цагийн хар нохой амыг зөрүүлэн тооцон гаргав. Энэ өдөр нийт сүсэгтэн хэрхэн зүг мөрөө гаргах албан ёсны тайлбарыг Монгол зурхайн “Түвдэнпэлжээлин” хийдээс бэлтгэсэн болно.

Гал суудал

ЭР 1905 , 1913 , 1921 , 1929 , 1937 , 1945 , 1953 , 1961 , 1969 , 1977 , 1985 , 1993 , 2001 , 2009, 2017

ЭМ 1901 , 1909 , 1917 , 1925 , 1933 , 1941 , 1949 , 1957 , 1965 , 1973 , 1965 , 1973 , 1981, 1898, 1997, 2005, 2013

Галд суусан хүн хойд зүгт гарч "Ум базар пад дагийни хум мама бизьяа суха" тарнийг уншаад галд ус өргөөд урд зүгээс ирнэ.

Шороо суудал

ЭР 1904 , 1912 , 1920 , 1928 , 1936 , 1944 , 1952 , 1960 , 1968 , 1976 , 1984 , 1992 , 2000 , 2008 , 2016

ЭМ 1902, 1910 , 1918 , 1926 , 1934 , 1942 , 1950 , 1958 , 1966 , 1974 , 1982 , 1990 , 1998 , 2006 , 2014

Шороонд суудалтай бол баруун хойд зүгт гарч "Ум бадма дагийни хум мама бизьяа суха" тарнийг уншаад шороо чулуу хөдөлгөн, агаарт цаас хийсгэж баруун зүгээс ирнэ.

Төмөр суудал

ЭР 1903 , 1911 , 1919 , 1927 , 1935 , 1943 , 1951 , 1959 , 1967 , 1975 , 1983 , 1991 , 1999 , 2007 , 2015

ЭМ 1903 , 1911 , 1919 , 1927 , 1935 , 1943 , 1951 , 1959 , 1967 , 1975 , 1983 , 1991 , 1999 , 2007 , 2015

Төмөрт суусан бол гэрээсээ баруун урд зүгт гарч "Ум радна дагийни хум мама бизьяа суха” тарнийг уншаад төмөрт хүрээд, тарнийг галд урьж, хойт, урд зүг рүү цацаж, баруунаас гэртээ ирнэ. 

Огторгуй суудал

ЭР 1902, 1910 , 1918 , 1926 , 1934 , 1942 , 1950 , 1958 , 1966 , 1974 , 1982 , 1990 , 1998 , 2006 , 2014

ЭМ 1904 , 1912 , 1920 , 1928 , 1936 , 1944 , 1952 , 1960 , 1968 , 1976 , 1984 , 1992 , 2000 , 2008 , 2016

Огторгуйд суудалтай хүн зүүн хойд зүгт гарч "Ум базар пагма хум мама бизьяа суха" тарнийг уншаад агаарт цаас хийсгэн шороо чулуу хөдөлгөж, тарнийг модонд урьж, зүүн урд, зүүн зүг рүү цацаж, баруун урд зүгээс гэртээ ирнэ.

Ус суудал

ЭР 1901, 1909 , 1917 , 1925 , 1933 , 1941 , 1949 , 1957 , 1965 , 1973 , 1981 , 1989 , 1997 , 2005 , 2013

ЭМ 1905 , 1913 , 1921 , 1929 , 1937 , 1945 , 1953 , 1961 , 1969 , 1977 , 1985 , 1993 , 2001 , 2009 , 2017

Усанд суусан бол зүүн зүгт гарч "Ум гарма дагийни хум мама бизьяа суха” тарнийг уншаад цас, гол дээгүүр гараад хойд зүгээс гэртээ ирнэ.

Уул суудал

ЭР 1900, 1908 , 1916 , 1924 , 1932 , 1940 , 1948 , 1956 , 1964 , 1972 , 1980 , 1988 , 1996, 2004 , 2012

ЭМ 1898, 1906 , 1914 , 1922 , 1930 , 1938 , 1946 , 1954 , 1962 , 1970 , 1978 , 1986 , 1994 , 2002 , 2010

Ууланд суусан бол "Ум будда дагийни хум мама бизьяа суха” тарнийг уншин хойд зүгт гарах ба шороо чулуу хөдөлгөн салхинд цаас хийсгээд зүүн хойноос гэртээ ирнэ.

Мод суудал

ЭР 1899, 1907 , 1915 , 1923 , 1931 , 1939 , 1947 , 1955 , 1963 , 1971 , 1979 , 1987 , 1995 , 2003 , 2011

ЭМ 1899, 1907 , 1915 , 1923 , 1931 , 1939 , 1947 , 1955 , 1963 , 1971 , 1979 , 1987 , 1995 , 2003 , 2011

Модонд суусан бол гэрээсээ хойд зүгт гарч "Ум базар дагийни хум мама бизьяа суха” тарнийг уншаад модонд хүрч, зүүн зүгээс гэртээ ирнэ. 

Хий суудал

ЭР 1898, 1906 , 1914 , 1922 , 1930 , 1938 , 1946 , 1954 , 1962 , 1970 , 1978 , 1986 , 1994 , 2002 , 2010

ЭМ 1900, 1908 , 1916 , 1924 , 1932 , 1940 , 1948 , 1956 , 1964 , 1972 , 1980 , 1988 , 1996 , 2004 , 2012

Хийд суусан бол урд зүгт гэрээс гарч "Ум базар падма мама бизьяа суха” тарнийг уншаад салхинд цаас хийсгэн шороо чулуу хөдөлгөөд зүүн урд зүгээс гэртээ ирнэ.

Эх сурвалж: Монгол зурхайн "Түвдэнпэлжээлин" хийд